त्यानुसारच त्यांची उत्पत्ती व त्यांचा क्षय होत असतो. त्यानुसारच ते जगतात व मृत्यू पावतात. खुद्द मनुष्यप्राण्याच्या अवस्थेवर चिंतन केल्यास असे आढळून येते की तोसुद्धा निसर्गनियमांच्या अधीन आहे. जो नियम त्याच्या उत्पत्तीसाठी निहित केला गेला आहे, त्यानुसारच श्वासोच्छवास करतो, अन्नपाणी, उष्णता व प्रकाश ग्रहण करतो. त्याच्या हृदयाची हालचाल, त्याचे रक्ताभिसरण, त्याच्या स्नायू व पेशी, त्याचे हात, पाय, जीभ, डोळे, कान, नाक व त्याच्या शरीराचा प्रत्येक भाग व अवयव त्याच्यासाठी निश्चित केलेले कार्य करीत आहे आणि ते कार्य तो त्याला ठरवून दिलेल्या पद्धतीनेच करीत आहे.
मोठमोठ्या ग्रहापासून ते पृथ्वीवरील अतिसूक्ष्म अणूरेणूपर्यंत सर्वांना बद्ध करणारा हा भक्कम व अटळ नियम एका महान शासकाने निर्माण केलेला आहे. सर्व ब्रह्मांड व त्यातील प्रत्येक वस्तू त्याच शासकाच्या अधीन आहेत, कारण त्याने निर्माण केलेल्या नियमांचे ते पालन करीत आहेत. या अर्थाने सर्व चराचर सृष्टीचा धर्म ‘इस्लाम’च होय. कारण आम्ही वर दर्शविल्याप्रमाणे अल्लाहला संपूर्ण आत्मसमर्पण, त्याची संपूर्ण शरणागती पत्करून त्याचे आज्ञापालन करणे, यालाच इस्लाम असे म्हणतात. चंद्र, सूर्य व तारे हे सर्व मुस्लिम आहेत, पृथ्वीही मुस्लिम आहे. वायू, पाणी व प्रकाशही मुस्लिमच आहेत. वृक्ष, पाषाण व जनावरेसुद्धा मुस्लिम आहेत आणि जो मनुष्य ईश्वराला जाणत नाही किंवा त्याचे अस्तित्व नाकारतो, जो अल्लाहखेरीज इतरांची उपासना करतो, जो अल्लाहशी इतरांना सहभागी करतो, तोसुद्धा आपल्या प्राकृतिक व स्वाभाविक नियमानुसार मुस्लिम आहे. याचे कारण असे की त्याचा जन्म, जिवंत राहणे-मरणे सर्वकाही ईश नियमाच्या अधीन आहेत. त्याच्या शरीरातील रोमरोमाचा धर्म इस्लामच आहे, कारण ते सर्व ईशनियमानुसार निर्माण होतात, विकास पावतात. कार्यशील असतात इतकेच नव्हे तर ज्या जिभेने अज्ञानापोटी तो शिर्क (अनेकेश्वरत्व) व कुफ्र (अधर्म) संबंधी आपल्या भावना व विचार प्रकट करतो, ती जीभदेखील वस्तुतः मुस्लिम आहे. त्याचे मस्तक जे अल्लाहखेरीज इतरापुढे तो जबरदस्तीने झुकवितो ते मस्तकसुद्धा उपजत मुस्लिम आहे. अज्ञानापोटी अल्लाहखेरीज इतरांचा आदर व प्रेम ज्या हृदयात तो बाळगतो ते हृदयही स्वभावतः मुस्लिम आहे कारण या सर्व वस्तू ईशआज्ञेचे पालन करीत असतात व त्यांची प्रत्येक हालचाल ईशनियमानुसार होत असते. आता एका दुसऱ्या पैलूतून पाहा.
मोठमोठ्या ग्रहापासून ते पृथ्वीवरील अतिसूक्ष्म अणूरेणूपर्यंत सर्वांना बद्ध करणारा हा भक्कम व अटळ नियम एका महान शासकाने निर्माण केलेला आहे. सर्व ब्रह्मांड व त्यातील प्रत्येक वस्तू त्याच शासकाच्या अधीन आहेत, कारण त्याने निर्माण केलेल्या नियमांचे ते पालन करीत आहेत. या अर्थाने सर्व चराचर सृष्टीचा धर्म ‘इस्लाम’च होय. कारण आम्ही वर दर्शविल्याप्रमाणे अल्लाहला संपूर्ण आत्मसमर्पण, त्याची संपूर्ण शरणागती पत्करून त्याचे आज्ञापालन करणे, यालाच इस्लाम असे म्हणतात. चंद्र, सूर्य व तारे हे सर्व मुस्लिम आहेत, पृथ्वीही मुस्लिम आहे. वायू, पाणी व प्रकाशही मुस्लिमच आहेत. वृक्ष, पाषाण व जनावरेसुद्धा मुस्लिम आहेत आणि जो मनुष्य ईश्वराला जाणत नाही किंवा त्याचे अस्तित्व नाकारतो, जो अल्लाहखेरीज इतरांची उपासना करतो, जो अल्लाहशी इतरांना सहभागी करतो, तोसुद्धा आपल्या प्राकृतिक व स्वाभाविक नियमानुसार मुस्लिम आहे. याचे कारण असे की त्याचा जन्म, जिवंत राहणे-मरणे सर्वकाही ईश नियमाच्या अधीन आहेत. त्याच्या शरीरातील रोमरोमाचा धर्म इस्लामच आहे, कारण ते सर्व ईशनियमानुसार निर्माण होतात, विकास पावतात. कार्यशील असतात इतकेच नव्हे तर ज्या जिभेने अज्ञानापोटी तो शिर्क (अनेकेश्वरत्व) व कुफ्र (अधर्म) संबंधी आपल्या भावना व विचार प्रकट करतो, ती जीभदेखील वस्तुतः मुस्लिम आहे. त्याचे मस्तक जे अल्लाहखेरीज इतरापुढे तो जबरदस्तीने झुकवितो ते मस्तकसुद्धा उपजत मुस्लिम आहे. अज्ञानापोटी अल्लाहखेरीज इतरांचा आदर व प्रेम ज्या हृदयात तो बाळगतो ते हृदयही स्वभावतः मुस्लिम आहे कारण या सर्व वस्तू ईशआज्ञेचे पालन करीत असतात व त्यांची प्रत्येक हालचाल ईशनियमानुसार होत असते. आता एका दुसऱ्या पैलूतून पाहा.
मनुष्याचा एक दर्जा असा आहे की, सृष्टीतील अन्य वस्तूंप्रमाणेच तोही प्रकृतीच्या प्रबल नियमांत सर्वस्वी बद्ध असून त्या नियमांचे पालन करण्यास बांधिल आहे.
त्याचा दुसरा दर्जा असा आहे की त्याला बुद्धी असते, तो विचारशक्ती आकलनशक्ती व निर्णयशक्ती बाळगतो आणि आपल्या मर्जीनुसार एका गोष्टीला पसंत करतो तर दुसरी गोष्ट नाकारतो. एका पद्धतीला पसंत करतो तर दुसरीला नापसंत करतो. जीवनव्यवहारात आपल्या इच्छेनुसार स्वतःच नियम ठरवतो, किंवा इतरांनी ठरविलेल्या नियमांचा अंगीकार करतो. अशा अवस्थेमध्ये तो इतर वस्तूंप्रमाणे कोणत्याही निहित नियमांचे पालन करण्यास बद्ध केला गेलेला नाही. उलट त्याला आपल्या विचारांची, निर्णयाची व आचारांची मोकळीक दिली गेली आहे.
माणसाच्या जीवनात या दोन अवस्था वेगवेगळ्या आढळतात.
पहिल्या अवस्थेमध्ये तो सृष्टीतील अन्य वस्तूंप्रमाणे उपजत मुस्लिम आहे आणि मुस्लिम असण्यावर विवश आहे; हे नुकतेच आपण पाहिले आहे.
दुसऱ्या अवस्थेमध्ये मुस्लिम राहणे अगर न राहणे सर्वस्वी त्याच्या मर्जीवर अवलंबून आहे आणि याच आधारावर माणसे दोन गटांत विभागली जातात.
एक मनुष्य असा आहे जो आपल्या निर्मात्याला ओळखतो, त्याला आपला स्वामी व धनी मानतो व त्याच्या जीवनातील ऐच्छिक कार्यातसुद्धा अल्लाहच्या नियमांचे पालन करतो, तो परिपूर्णतः मुस्लिम आहे. त्याचा इस्लाम पूर्णत्वास पोहोचला आहे कारण त्याचे संपूर्ण जीवन प्रत्यक्षपणे इस्लाम आहे. ज्याचे आज्ञापालन तो न समजता करीत होता, आता समजून उमजून तो त्याचा आज्ञाधारक बनला. आता तो स्वेच्छेने त्याच अल्लाहचा आज्ञाधारक आहे ज्याचा तो अनैच्छिकपणे आज्ञाधारक होता. आता त्याचे ज्ञान सत्य आहे कारण ज्या अल्लाहने विद्या संपादन करण्याची व ज्ञानार्जनाची क्षमता प्रदान केली, त्याला त्याने जाणले आहे. आता त्याची बुद्धी व त्याची निर्णयशक्ती उचित आहे कारण ज्या अल्लाहने त्याला विचाराची, निर्णयाची व आकलनाची क्षमता प्रदान केली, त्या अल्लाहचे आज्ञापालन करण्याचा त्याने विचारपूर्वक व स्वेच्छेने निर्णय घेतला. आता त्याची जीभ सत्यावर आहे कारण ज्या अल्लाहने तिला बोलण्याची क्षमता प्रदान केली, त्याचीच ती स्वीकृती देत आहे. आता त्याचे संपूर्ण जीवन हे केवळ सत्यमय आहे कारण ऐच्छिक तसेच अनैच्छिक या दोन्ही अवस्थेत तो अल्लाहच्या नियमांचे पालन करणारा आहे. आता संपूर्ण विश्वाशी तो एकरूप झाला आहे कारण संपूर्ण चराचर सृष्टी ज्याचे दास्यत्व करीत आहे त्याचीच तोही उपासना करीत आहे. आता तो पृथ्वीतलावर अल्लाहचा प्रतिनिधी (खलीफा) आहे. संपूर्ण विश्व त्याचे आहे व तो अल्लाहचा आहे.
त्याचा दुसरा दर्जा असा आहे की त्याला बुद्धी असते, तो विचारशक्ती आकलनशक्ती व निर्णयशक्ती बाळगतो आणि आपल्या मर्जीनुसार एका गोष्टीला पसंत करतो तर दुसरी गोष्ट नाकारतो. एका पद्धतीला पसंत करतो तर दुसरीला नापसंत करतो. जीवनव्यवहारात आपल्या इच्छेनुसार स्वतःच नियम ठरवतो, किंवा इतरांनी ठरविलेल्या नियमांचा अंगीकार करतो. अशा अवस्थेमध्ये तो इतर वस्तूंप्रमाणे कोणत्याही निहित नियमांचे पालन करण्यास बद्ध केला गेलेला नाही. उलट त्याला आपल्या विचारांची, निर्णयाची व आचारांची मोकळीक दिली गेली आहे.
माणसाच्या जीवनात या दोन अवस्था वेगवेगळ्या आढळतात.
पहिल्या अवस्थेमध्ये तो सृष्टीतील अन्य वस्तूंप्रमाणे उपजत मुस्लिम आहे आणि मुस्लिम असण्यावर विवश आहे; हे नुकतेच आपण पाहिले आहे.
दुसऱ्या अवस्थेमध्ये मुस्लिम राहणे अगर न राहणे सर्वस्वी त्याच्या मर्जीवर अवलंबून आहे आणि याच आधारावर माणसे दोन गटांत विभागली जातात.
एक मनुष्य असा आहे जो आपल्या निर्मात्याला ओळखतो, त्याला आपला स्वामी व धनी मानतो व त्याच्या जीवनातील ऐच्छिक कार्यातसुद्धा अल्लाहच्या नियमांचे पालन करतो, तो परिपूर्णतः मुस्लिम आहे. त्याचा इस्लाम पूर्णत्वास पोहोचला आहे कारण त्याचे संपूर्ण जीवन प्रत्यक्षपणे इस्लाम आहे. ज्याचे आज्ञापालन तो न समजता करीत होता, आता समजून उमजून तो त्याचा आज्ञाधारक बनला. आता तो स्वेच्छेने त्याच अल्लाहचा आज्ञाधारक आहे ज्याचा तो अनैच्छिकपणे आज्ञाधारक होता. आता त्याचे ज्ञान सत्य आहे कारण ज्या अल्लाहने विद्या संपादन करण्याची व ज्ञानार्जनाची क्षमता प्रदान केली, त्याला त्याने जाणले आहे. आता त्याची बुद्धी व त्याची निर्णयशक्ती उचित आहे कारण ज्या अल्लाहने त्याला विचाराची, निर्णयाची व आकलनाची क्षमता प्रदान केली, त्या अल्लाहचे आज्ञापालन करण्याचा त्याने विचारपूर्वक व स्वेच्छेने निर्णय घेतला. आता त्याची जीभ सत्यावर आहे कारण ज्या अल्लाहने तिला बोलण्याची क्षमता प्रदान केली, त्याचीच ती स्वीकृती देत आहे. आता त्याचे संपूर्ण जीवन हे केवळ सत्यमय आहे कारण ऐच्छिक तसेच अनैच्छिक या दोन्ही अवस्थेत तो अल्लाहच्या नियमांचे पालन करणारा आहे. आता संपूर्ण विश्वाशी तो एकरूप झाला आहे कारण संपूर्ण चराचर सृष्टी ज्याचे दास्यत्व करीत आहे त्याचीच तोही उपासना करीत आहे. आता तो पृथ्वीतलावर अल्लाहचा प्रतिनिधी (खलीफा) आहे. संपूर्ण विश्व त्याचे आहे व तो अल्लाहचा आहे.
Post a Comment